Stan wojenny

Kolumna czołgów T-55 wjeżdża do Zbąszynia 13 grudnia 1981 Autor G. Żołnierkiewicz

13 grudnia 1981 roku na terenie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej został wprowadzony stan wojenny. Można go określić wojną komunistów przeciw własnemu narodowi. Wprowadzony niezgodnie z prawem, spowodował rozwiązanie Solidarności. Około 10 tys. osób zostało internowanych, a dalszym 4 tys. przedstawiono zarzuty prokuratorskie i osądzono, zwykle na kary więzienia.

Co?

13 grudnia 1981 roku na terenie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, wbrew jej konstytucji,  został wprowadzony stan wojenny w Polsce,  zniesiony 22 lipca 1983 roku. W dniu wprowadzenia stanu wojennego w działaniach na terytorium kraju wzięło udział ok. 70 tys. żołnierzy Wojska Polskiego, 30 tys. funkcjonariuszy MSW oraz bezpośrednio na ulicach miast 1750 czołgów i 1400 pojazdów opancerzonych, 500 wozów bojowych piechoty, 9000 samochodów oraz kilka eskadr helikopterów i samoloty transportowe. 25% wszystkich sił skoncentrowano w Warszawie i okolicach.

Dlaczego?

Oficjalnym powodem stanu wojennego była pogarszająca się sytuacja gospodarcza kraju, której przejawami były m.in. brak zaopatrzenia w sklepach (także żywności), reglamentacja (kartki na: mięso, masło, tłuszcze, mąka, ryż, mleko dla niemowląt itd.) oraz zagrożenie bezpieczeństwa energetycznego w kraju wobec zbliżającej się zimy. Rzeczywistymi powodami były obawy reżimu komunistycznego przed utratą władzy, związane z utratą kontroli nad niezależnym ruchem związkowym, w szczególności Niezależnym Samorządnym Związkiem Zawodowym „Solidarność” oraz walki różnych stronnictw w PZPR nie mogących dojść do porozumienia w kwestii formy i zakresu reform ustroju polityczno-gospodarczego kraju.

Skutki

W ciągu pierwszego tygodnia trwania stanu wojennego w więzieniach i ośrodkach internowania znalazło się ok. 5 tys. osób. Ogółem, w okresie trwania stanu wojennego, zostało internowanych ok. 10 tys. osób, w tym ok. 300 kobiet. Dalszym 4 tys. osób, głównie przywódcom oraz uczestnikom strajków i protestów, już 24 grudnia 1981 przedstawiono zarzuty prokuratorskie i osądzono, zwykle na kary więzienia.

Wprowadzenie stanu wojennego nie poprawiło niekorzystnej sytuacji gospodarczej w Polsce i nie usunęło oznak zapaści ekonomicznej kraju.

Oceny

Wojciech Jaruzelski po latach utrzymywał, że jeśli stan wojenny nie zostałby wprowadzony, prawdopodobnie wojska radzieckie wkroczyłyby do Polski.

Przeciwnicy wprowadzenia stanu wojennego podnoszą bezzasadność podjęcia takich środków i ich asymetrię wobec rzeczywistego zagrożenia bezpieczeństwa państwa. Według nich, w grudniu 1981 nie istniało już zagrożenie interwencją ZSRR (realne jeszcze w grudniu 1980), a wprowadzenie stanu wojennego miało po prostu powstrzymać dalszą demokratyzację ustroju PRL, czego władze komunistyczne w normalnych warunkach nie mogłyby dokonać.

Związki z Warsaw Spies

Ryszard Kukliński, będąc szefem Oddziału I Planowania Ogólnego Zarządu I  w Sztabie Generalnym, miał dostęp do najważniejszych informacji w wojsku polskim. To on uprzedził Amerykanów o sowieckich planach zbrojnej interwencji w Polsce. Amerykanie ostrzegli Związek Sowiecki o konsekwencjach takiej agresji, oznaczającej koniec odprężenia. Była to jedna z głównych przyczyn rezygnacji Sowietów z tych planów i namawiania polskich komunistów do rozwiązania tej kwestii samemu. Kukliński nie zdołał uniemożliwić wprowadzenia stanu wojennego, ale informacje, które przekazał Amerykanom miały znaczący wpływ na powstrzymanie się Sowietów od interwencji.

To po przekazaniu dokładnych planów wprowadzenia stanu wojennego, ze względu na odkrycie przez kontrwywiad przecieku, Kukliński zdecydował się na ewakuację wraz z rodziną za granicę.

Ciekawostka

151 lat wcześniej, 13 grudnia 1830 roku, w dwa tygodnie po wybuchu pierwszego powstania polskiego przeciw Rosji po zaborach, rosyjski gubernator Konstanty także zarządził wprowadzenie stanu wojennego. Również 13 grudnia 1830 r. car Mikołaj I wydał ukaz o mobilizacji korpusu interwencyjnego, który pod dowództwem feldmarszałka Iwana Dybicza miał wyruszyć na zdławienie powstania.

Źródła:

Wikipedia

nowahistoria.pl

  • Udostępnij

Leave a reply

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.